ข้อมูลพื้นฐานลุ่มน้ำป่าสัก

สภาพพื้นที่  ลุ่มน้ำป่าสักมีพื้นที่ลุ่มน้ำรวมทั้งสิ้น 15,625.87  ตร.กม.  ประกอบไปด้วยลุ่มน้ำสาขา จำนวน 8  ลุ่มน้ำสาขา  ได้แก่  ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำป่าสักตอนบน  มีพื้นที่ 1,531.95 ตร.กม.  คิดเป็น 9.80%  ลุ่มน้ำสาขาห้วยน้ำพุง  มีพื้นที่ 681.43 ตร.กม.  คิดเป็น 4.36%  ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำป่าสัก ส่วนที่ 2  มีพื้นที่ 2,556.57 ตร.กม.  คิดเป็น 16.36%  ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำป่าสัก ส่วนที่ 3  มีพื้นที่ 4,207.29 ตร.กม.  คิดเป็น 26.93%  ลุ่มน้ำสาขาห้วยเกาะแก้ว  มีพื้นที่ 496.93 ตร.กม.  คิดเป็น 3.18%  ลุ่มน้ำสาขาลำสนธิ  มีพื้นที่ 1,336.95 ตร.กม.  คิดเป็น 8.56%  ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำป่าสักตอนล่าง  มีพื้นที่ 4,149.66 ตร.กม.  คิดเป็น 26.56%  และลุ่มน้ำสาขาห้วยมวกเหล็ก  มีพื้นที่ 665.09 ตร.กม.  คิดเป็น 4.26 (กรมทรัพยากรน้ำ, 2554)  ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของจังหวัดเลย  เพชรบูรณ์  ชัยภูมิ  สระบุรี  ลพบุรี  นครราชสีมา  และจังหวัดพระนครศรีอยุธยา  โดยมีแม่น้ำป่าสักเป็นแม่น้ำสายหลัก  มีต้นน้ำอยู่บริเวณเทือกเขาตอนบนในเขตจังหวัดเลย  ไหลจากทิศเหนือลงสู่ทางใต้  โดยไหลผ่านพื้นที่ของจังหวัดเพชรบูรณ์  ลพบุรี      ลงเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์และไหลผ่านจังหวัดสระบุรีสู่เขื่อนทดน้ำพระราม 6  และไหลบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  รวมความยาวทั้งสิ้นประมาณ 700 กิโลเมตร  มีลำน้ำสาขาแยกไปทางตะวันตกและตะวันออก  แต่ลำน้ำสาขาส่วนใหญ่จะสั้นและพื้นที่รับน้ำมีขนาดเล็ก

สภาพภูมิประเทศ  ลุ่มน้ำเจ้าป่าสักมีลักษณะการวางตัวของลุ่มน้ำตามแนวทิศเหนือถึงทิศใต้ อยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 14° 15′ เหนือ ถึงเส้นรุ้งที่ 16° 20′ เหนือ และระหว่างเส้นแวงที่ 100° 30′ ตะวันออก ถึงเส้นแวงที่ 101° 30′ ตะวันออก มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

ทิศเหนือ            ติดกับลุ่มน้ำโขง

ทิศใต้               ติดกับลุ่มน้ำบางปะกง

ทิศตะวันออก       ติดกับลุ่มน้ำชีและลุ่มน้ำมูล

ทิศตะวันตก        ติดกับลุ่มน้ำเจ้าพระยาและลุ่มน้ำน่าน

สภาพลุ่มน้ำป่าสักบริเวณตอนบนของลุ่มน้ำมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ล้อมรอบ พื้นที่โดยทั่วๆ ไปมีลักษณะเป็นเนินเขาและมีที่ราบเพียงเล็กน้อย ส่วนตอนกลางในเขตจังหวัดลพบุรีและสระบุรีเป็นที่ราบสลับกับเนินเขา ตอนล่างของลุ่มน้ำบริเวณจุดบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยาเป็นที่ราบลุ่ม ลักษณะโดยรวมทั้งลุ่มน้ำจะถูกล้อมรอบด้วยภูเขาทั้ง 2 ด้าน และมีแม่น้ำป่าสักไหลผ่านตรงกลางจากทิศเหนือลงสู่ทิศใต้ โดยมีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาเพชรบูรณ์ในเขตอำเภอด่านซ้ายซึ่งอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัดเลย จากนั้นไหลผ่านจังหวัดเพชรบูรณ์ ลพบุรี และสระบุรี  จนมาบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยา

ลุ่มน้ำป่าสัก